آشنایی با گیاه اسطوخودوس؛ شهدزای شفابخش

اسطوخودوس از جمله گیاهان شهدزا است که زنبورهای عسل علاقه زیادی به آن دارند. تجربه نشان داده که اگر در نزدیکی یک زنبورستان، دشتی از اسطوخودوس وجود داشته باشد، احتمال اینکه زنبورها اقدام به تولید عسل تک گیاه اسطوخودس کنند، بسیار زیاد می شود. اگر قصد مصرف عسل اسطوخودوس را داشته باشید باید اطلاعات کامل تری نسبت به گیاه اسطوخودوس داشته باشید. به همین علت در این مطلب به صورت کامل در مورد اسطوخودوس و خواص آن صحبت می کنیم.

همه چیز در مورد اسطوخودوس
اسطوخودوس که آن را لاوندر نیز می نامند، در زبان انگلیسی Lavandula نامیده شده است. این گیاه گونه های زیادی را به خود اختصاص داده و از این بابت به عنوان یکی از گیاهان شهدزا با گونه های متنوع شناخته می شود. از نظر گیاه شناسی در خانواده نعنائیان جای گرفته و در نقاط مختلف دنیا از آسیا گرفته تا اروپا و آفریقا می روید.

کاربردهای فراوانی از اسطوخودوس به ثبت رسیده است. تقریبا در تمامی نقاط مختلف دنیا از این ماده گیاهی استفاده می شود. برخی در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی، برخی در تولید اسانس و در برخی مناطق از گونه های اسطوخودوس به عنوان سبزی خوراکی استفاده می شود. همانطور که گفته شد، این گیاه شهدزا هم هست و به عنوان منبعی برای تولید عسل طبیعی توسط زنبور عسل مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از معروف ترین گونه های اسطوخودس در دنیا، گونه اسطوخودوس انگلیسی است. اصطلاح لاوندر نیز عموما به این گونه داده می شود. به علت شهرت بیشتر این گونه و پراکندگی زیاد آن در دنیا، تحقیقات بیشتری روی آن شده و بسیاری از خواص بیان شده برای اسطوخودوس مختص این گونه است.

جالب است بدانید که اولین خاصیتی که از اسطوخودوس در اروپا مورد استفاده قرار گرفته، خاصیت شویندگی آن بوده است. نام لاوندر نیز به همین علت و به دلیل کاربرد آن بر این گیاه گذاشته شده است. هرچند که قابلیت شستشو با اسطوخودوس، تنها خاصیت آن نیست و خواص فراوانی را به خود اختصاص داده است.

ویژگی های ظاهری گیاه اسطوخودوس
گیاه اسطوخودوس به دلیل گونه های مختلفی که دارد، ظاهر متفاوتی از آن نیز مشاهده می شود. با این حال می توان جمع بندی از ظاهر این گیاه داشت.این گیاه ارتفاعی بین 1 تا 2 متر دارد. در برخی موارد دیده شده که ارتفاع اسطوخودوس حتی از 2 متر نیز فراتر رفته است. البته سن گیاه نیز در ارتفاع آن تاثیر مستقیم دارد.گل های اسطوخودوس بنفش هستند. این ویژگی بسیار مهم این گیاه است و تقریبا در تمامی نژادهای کشف شده، مشترک بوده است. رنگ بنفش گل های این گیاه، علاوه بر انسان، موجودات زنده دیگر را نیز محو تماشای خود می کند.

این گیاه خودرو است و در مناطق مختلف به صورت کاملا خودرو رشد می کند. ممکن است در یک منطقه دشتی وسیع به صورت خودرو مملو از گیاه اسطوخودوس باشد. با این حال، باغات و مزارع زیادی نیز اقدام به کاشت و پرورش آن می پردازند. حتی ممکن است نمونه های گلخانه ای و خانگی اسطوخودوس در گلدان را نیز مشاهده کنیم.

خواص اسطوخودوس
در مورد خواص این گیاه، بحث های زیادی مطرح است. برخی خواص اسطوخودوس را بسیار زیادتر از آنچه در کتب اطبای مشهور طب آمده می دانند و برخی نیز آن را تقلیل می دهند و از خواص آن چشم پوشی می کنند.با این حال برخی از خواص اسطوخودوس شناخته شده و گاها در مجامع علمی نیز به اثبات رسیده است. برخی از برندهای تولیدکننده مواد دارویی نیز از اسطوخودوس برای تولیدات خود استفاده می کنند. این به این معناست که بسیاری از مجموعه های پزشکی نیز خواص اسطوخودوس را به رسمیت شناخته اند.

پیشگیری و مقابله با استرس و اضطراب
یکی از شناخته شده ترین خواص اسطوخودوس، خاصیت آن برای رفع استرس و اضطراب است. به دلیل ترکیبات درونی این ماده، مصرف آن به صورت دمنوش یا حتی استنشاق رایحه آن، کی تواند  به کاهش استرس کمک کند.بسیاری از اطبا طب سنتی برای کاهش استرس و اضطراب های مختلف در افراد توصیه می کنند دمنوش اسطوخودوس به همراه گل گاوزبان مصرف شود. برای شیرین کردن این دمنوش نیز از عسل طبیعی به ویژه عسل اسطوخودوس استفاده شود. اثرات این معجون ضداسترس، حتی بهتر از برخی داروهای شیمیایی در کاهش اضطراب است.

کاهش مشکلات افسردگی
یکی از مشکلات رایج در دنیای امروز، افسردگی و کاهش نشاط در افراد مختلف است. این افسردگی به هر دلیلی که باشد مشکلات زیادی را برای فرد به همراه دارد. به همین علت است که باید راهکارهای سریعی برای درمان افسردگی اتخاذ شودتحقیقات نشان داده که مصرف دمنوش اسطوخودوس و همچنین بوییدن رایحه آن می تواند برای درمان افسردگی موثر باشد. به همین علت است که یکی از مواد طبیعی که رایحه ان در آروماتراپی مورد استفاده قرار می گیرد، اسطوخودوس است. همچنین دمنوش آن نیز برای مقابله با افسردگی تجویز می شود.

مناسب برای پوست و مو
روغن اسطوخودوس یکی از روغن های موثر برای درمان ریزش مو است. به ویژه ریزش مو سکه ای می تواند با مصرف مناسب روغن اسطوخودوس متوقف شود.علاوه بر این، از روغن اسطوخودوس برای تولید محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود. کرم ها و برخی سرم های پوستی حاوی اسطوخودوس گزینه های خوبی برای مراقبت از پوست به ویژه رفع حساسیت های پوستی هستند.

اسطوخودوس گزینه ای مناسب برای رفع اگزما، آکنه و آفتاب سوختگی است. در نتیجه اگر قصد خرید کرم های ضد اگزما به ویژه کرم های خانگی را دارید، می توانید به دنبال کرم های حاوی اسطوخودوس باشید.

رفع سر درد
متاسفانه سرانه مصرف داروهای مسکن مثل داروی استومینوفن یا ژلوفن و ادویل در ایران فوق العاده بالاست. در برخی آمارها آمده که میزان مصرف این نوع قرص ها در ایران چند ده برابر متوسط جهانی است! این در حالی است که برخی گیاهان مثل اسطوخودوس می توانند گزینه ای عالی برای رفع سردرد باشند.کافی است در زمانی که سردرد دارید از دمنوش اسطوخودوس استفاده کنید. اگر مدام سردرد می گیرید، می توانید از این دمنوش به عنوان یک نوشیدنی پیشگیرانه کمک بگیرید. بوییدن رایحه لاوندر نیز گزینه ای عالی برای رفع سردرد است.

رفع زخم و آفت دهانی
در منابع طب سنتی اروپایی مثل آلمان و همینطور طب سنتی شرقی مثل چین، استفاده از روغن اسطوخودوس برای زخم های ایجاد شده در دهان موثر است. اگر مدام دچار آفت دهان می شوید، بهتر است به صورت منظم از این نوع روغن گیاهی استفاده کنید. اثرات شگفت انگیز و خاصی برای محو کردن آفت از خود نشان می دهد.

مقابله با سرط ان
اگرچه تحقیقات هنوز نتوانسته از اثرات اسطوخودوس بر روی سرطان پرده بردارد؛ اما گفته می شود برخی انستیتوهای دنیا مثل انجمن ملی سرطان در آمریکا، مدعی کاهش علائم شیمی درمانی بیماران سرطانی با استفاده از رایحه اسطوخودوس هستند. به نظر می رسد این کاربرد توانسته بسیاری از مشکلات این بیماران را برطرف کرده و زندگی بهتری را برای این بیماران فراهم کند.